BİNA YIKIMINDA ‘ASBEST’ UYARISI

İZMİR depremi ve Aliağa ilçesindeki söküm işlemlerinin yapılması planlanan Brezilya donanmasına ilgilendiren Nae Sao Paulo isimli uçak gemisinde taşındığı iddialarıyla özen çeken ‘kaya lifi’, mezotelyoma hastalığı (plevra kanseri) kabilinden hastalıklara faktör olabiliyor. Taş Pamuğu ve Korkulu Atıklar Derneği İzmir Temsilcisi ve Kaya Lifi Söküm Uzmanı Lütuf Çalıştırıcı, binalardaki asbest miktarının bilimsel çalışmayla imtihan edilebildiğini, çevresel ve endüstriyel kaynaklı asbest maruziyetiyle, yapı yıkımı sürecinde etkilenen kişilerin, akciğer zarında kalınlaşma ve mezotelyoma kabil hastalıklarla karşılaşılabildiğini söyledi.

Gemi, inşaat, otomotiv üzere kip çokça alanda mergup ancak makul kullanılmadığı takdirde eş sağlığını damarlı etkileyebilecek maddelerden olan asbest sebepli mezotelyoma hastalığı (akciğer zarı kanseri), seçme sene hem dünyada hem Türkiye’bile fert almaya bitmeme ediyor. Asbestin toprakta kâin bir mineral ve eroin olduğuna dikkati calip Asbest ve Yoğun Atıklar Derneği İzmir Temsilcisi ve Asbest Söküm Uzmanı Iyilik Koç, asbeste çevresel ve endüstriyel maruziyetlerin bulunduğunu hatırlattı. Kaya Lifi maruziyetinin arkası sıra akciğer zarında kalınlaşma ve mezotelyoma adıyla aşina plevra kanseri kabilinden hastalıklarla karşılaşılabildiğini anlatan Antrenör, bu nedenle 26 Eylül Mezotelyoma Farkındalık Günü’nün öneminin altını çizip, Akciğer kanserinin genişlik tehlikelisiyle karşı karşıya kalma riski söz konusu. Bunlarla yüzleşmeyi ego karışma kimse istemez dedi.İzmir depreminin ve Aliağa ilçesindeki söküm işlemlerinin yapılması planlanan Brezilya donanmasına ilişkin Nae Sao Paulo isimli uçak gemisinde erdemli miktarda kaya lifi taşıdığı iddialarının kentteki farkındalığın kısmen da olsa arttığını kaydeden Koç, binalardaki kaya lifi miktarının ilmî çalışmayla test edilebildiğini tabir etti.

‘PENCERELERİN KAPATILMASI, MASKESİZ DOLAŞILMAMASI LAZIM’

Sadece İzmir’dahi değil mevki genelinde de yüzlerce yıkımın söz konusu olduğunu dile getiren Belletici, 2013 yılından önce yapılan binaların koskocaman aynı kısmında asbest bulunduğunu anlayış ediyoruz. Tıpkısı binanın sıvası dahil seçme durumunda olanaklı. Taş Pamuğu sinsidir, uzun müddet bekler. Muhtemelen ant sonraları ortaya çıkar. Amma özge maddeler henüz tez nüksedip gücük sürede astım ve tıpkı hastalıklara faktör kabil. Aklık yıkım yapılmazsa radyoaktif maddelere maruz kalınabilir. Yönetmeliklerde yer düzlük yadımlama tekniklerini düzgün uygulamamız lazım. İnsanlar dahi dönüp yıkımı izlememeli. Yadımlama yapılan yerlerde pencerelerin kapatılması, maskesiz dolaşılmaması lazım. Ciğerlere giden zararlı tozlar çokça siktirici. İnce peçe birlikte işe hızlı. Yıkımlara tepki verilmeli. Ustalık namına bilmeseniz bile çalışanların kıyafetlerinden de akla yatkın bir yıkım olup olmadığı anlaşılır. Katabolizma sırasında akarsu tutulması gerekiyor. Vatandaşlar da bu konuda ihtar yapabilir. Kaya Lifi tozu galiba müddet havada asık kalır, sonraları inip yok olmaz. Su da tutulsa, akarsu kuruduktan sonra molozlar açıktaysa sağ rüzgarla bu tozlar taşınır, kimin nerede soluyacağı belli değil ifadelerini kullandı.

‘HASTALIĞIN SUNU ŞIŞMAN ÖZELLİKLERİNDEN BİRİ AĞRILI OLMASIYDI’

İzmir’üstelik canlı ve 8 sene ilk babası Erol Yıldız’ı akciğer zarı kanseri nedeniyle kaybeden yer mühendisi Mahmur Çiçeği Şans (46) de Babam 0-9 yaş beyninde Malatya’dahi asbest solumuş. Çevresel maruziyet söz konusu. Yıllar sonradan babam 65 yaşındayken tanılama koyuldu. Dördüncü evredeydi ve hastalık ayrıksı organlara bile yayılmıştı. Dönüşü yoktu. 19 kamer yaşadı. Fakat 19 ay boyunca birçok gününü hastanede geçirdi. Koku ihtiyacı oluyor, çabucak potasyumu yükseliyor, ansız ağrısı oluyordu. Morfin türü ilaçlarla yaşıyordu. Karşınızda çokça sevdiğiniz bire bir herif dert çekiyor ve tek öz yapamıyorsunuz. Hastalığın en iri özelliklerinden biri ağrılı olmasıydı dedi.Mezotelyoma üstüne farkındalığın artması amacıyla ilk defa serbest katılımlı farkındalık etkinliği yapıldığını söyleyen Yıldız, Bizler için matem günü. Ahali maatteessüf çok farkında değil. Sonuç günlerde İzmir’e gelmesi konuşulan gemi yüzünden biliniyordu. Fakat önümüzde benzeri kentsel transformasyon gerçeği var ve uzmanlar 6-7 milyon binanın yıkımından bahsediyor. Şu dakika sefine endüstrisinden havaya çokça daha çok asbest yayılıyor dedi.

‘İZMİR’DE TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR’

İnsan vücudunun asbesti tek şekilde tolere edemediğine dikkati çeken Nasip, asbestin akciğer zarına saplanıp mütezayit dikensi yapıya sahip olduğunu belirterek, senelerce pusuda kaldıktan sonra genelde 4’üncü evrede ortaya sâdır amansız hastalık hastalığıyla kendini gösterdiğini söyledi. Hastaların averaj can süresinin 1 sene olduğunu dile getiren Şans, şöyle konuştuMaalesef insanlar bu hastalık dolayısıyla sessiz sedasız ölüyor. Dünyada bir nice ülkede olduğu kabilinden bizler dahi ayrımsız araya gelip farkındalık yaratılmasında öncü olabiliriz. Devletin bu konuda ortaya koyduğu yönetmelik ve yasalara uyulmalı. Farkındalık oluşması için çığır odaları, sivil topluluk kuruluşlarının mesai yapması gerekiyor. Bire Bir mahallede yıkılan binanın tehlikesinin farkında değiller. Oysa yapılması müstelzim tüm camları durdurmak. Yapı yıkımlarında yapım işçilerini görüyorum. Maskesiz tozun toprağın ortamında çalışıyorlar. Yıllar sonraları ortaya çıkacak olması ve çok fazla bilinmemesi hafife almamıza neden oluyor. Kentsel dönüşümle gelişigüzel milyonlarca binanın yıkılacak olmasını düşünürsek bizim için nâr çanları çalıyor. Hele İzmir’da aceleci başladık. Deprem dolayısıyla sadık kalındı. İnsanlar evsiz diye niteleyerek acele edildi. Ama tığ ‘tez etmeyin’ demiyoruz ilaç alarak yıkın diyoruz. (DHA)



Share: