Türk tiyatrosunun ustalarından, oyuncu, oyun yazarı, anahtar ve piyes eğitmeni Hadi Çaman’ın vefatının üzerinden 14 yıl geçti.
Balkanlar’dan kafile fail Devrekanili Niyazi Satış ile Zatiye Hanım’ın üç çocuğundan biri olan Çaman, 3 Ocak 1943’te Kastamonu’bile dünyaya geldi.
Çaman, Abdülhak Hamit İlkokulu’nda başladığı eğitimine Abdurrahman Rabıtalı Lisesi’nde devam etti. Fehamet memuru olan ana ve babasının tayinleri sebebiyle, ailesiyle gelişigüzel 1960’lı yılların başında İstanbul’a mevrut sanatkâr, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okudu.
Uz artist, Nasip Kenter’den ders aldığı İstanbul Uray Konservatuvarının peşi sıra, 1962’de Dormen ve Kenter tiyatrolarının açtığı sınavı kazandı.
“Değerli El” eseriyle 1963’te Dormen Tiyatrosunda arzulu oyunculuğa başlayan artist, ayrımsız tiyatroda 10 yıl süresince 20’yi çok oyunda fariza aldı.
“Yeditepe Oyuncuları”nı 1982’de kurdu
Mahirane aktör, 1973-1982’de Gülriz Sururi- Engin Cezzar, Gacı Serezli-Tolga Aşkıner, Miyatro (Müjdat Gezen) ve Tumturak Tiyatrosunda sahnelenen oyunlarda alengir aldı.
“Yeditepe Oyuncuları”nı 1982’de kuran Çaman, Tolga Acar, Çokluk Özer ve Alay Erbulak’ın üstelik aralarında bulunduğu sağlam haddinden fazla adlı ismi Türk tiyatrosuna kazandırdı.
Oyuncu ve yazar Efsun Önal ile 1980’li yılların başında “Kelebekler Özgürdür” adlı oyunda nümayiş düzlük sanatkâr, muvaffakiyetli performansıyla degaje kitleler marifetiyle tanındı.
Çaman, İzmirli temaşa sanatçısı ve edip Ebedî Rahat ile 1970’te hayatını birleştirdi.
Aynı yıl “Hamle Koku Soyadım Cebe” isimli filmle sinemaya aşama atan muvaffakiyetli oyuncu, zorlu haddinden fazla filmde oynadı.
Çeviriler ve uyarlamalar işleyen, baziçe yazıp müdür Çaman ve sanatçının kurduğu seyir, “Avni Dilligil Ödülü”, “Iffetli Çiğ Ödülü”, “İsmet Küntay Ödülü” ve “UNESCO Hayat Yapıtı Ödülü”nün aralarında bulunduğu çok sayıda ödüle layık görüldü.
Mahirane aktör, Haldun Dormen, Erol Bonjur, Nevra Serezli, Gülriz Süruri, Engin Cezzar Altan ve Sihir Erbulak, kabilinden Türk temaşa tarihine adını yazdıran ustalarla 1960 ve 1970’li yıllardaki anılarını, 2002’de yayımlanan “Güzeltmek” adlı kitabında kaleme aldı.
“Hepsi ülkeme helal olsun”
Mahir oyuncu, 40. görüşme yılı nedeniyle yazdığı metinde, duygularını şu sözlerle aktarmıştı:
“Yüze andıran oyun, aynı o kadar ustayla, ayn hücre nefes nefese sabık şanlı günler. Dormen Tiyatrosunun ailevi zarfında başlayan, elan sonradan Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Hatun Kişi Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Afi Tiyatrosu, Ak Yıldız Tiyatrosunu havi yıllar… Yıl 1982, Yeditepe Oyuncuları. Yirmi sene mütemadi, ışık döküm yapmak üzere sunulan sonsuz çarpışma, onlarca canlı insana açılan aguş, yazılan, yönetilen oyunlar, kazanılan sayımsız ihsan. Sunma önemlisi, ülkemizde bire bir öge imza atıp, bir müsamere salonundan, ekin merkezine dönüştürülen adam tıpkısı bina. Elhasıl tıpkı dünya malı. Seve seve, özveriyle, açık açık, ilgiyle verilen tıpkı dirim. O arada yetiştirilen, büyütülen, 30 yaşına erişen tıpkısı oğul. Bütünü ülkeme helal olsun.”
Temaşa eleştirmeni ve edip Yüksek Akmen bire bir yazısında, Çaman’ı şu sözlerle anlatmıştı:
“Sanatçının kazandığı ilk başarılarıyla sanatının şahsi olmayan ününü paylaşmasına, giderek içgüdülü ve oldukça gösterişli biçimde başarı denilen olguyu gabi çevirmeye akıllıca yöneldiğine, o periyot bugündür Haydi Çaman’üstelik şahit oldum. Sanatının şahsi, kârsız, müstakil olduğu, kendi kendinin farkına varmadığı, kendi kendine güldüğü, zat kendini alaya aldığı evreyi vasıtasız bırakmayan enderlerimizdendi o. 46 sene konuşma yaptı. Yetişti, yetiştirdi ve bunun hep böylecene sürüp gitmesini istedi.”
Çaman, ALS hastalığı ve değişik rahatsızlıkları zımnında, 2007’de Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi’nde otama altına alındı.
Hastanenin ağırbaşlı bakım servisinde 127 dönem küsurat sanatçı, 2008’in april ayında İstanbul’da ayrımsız kademe ve rehabilitasyon merkezine yerleştirildi. Artist, 22 Ilkgüz 2008’de, 65 yaşında hayata veda etti.
Rol aldığı filmlerden bazıları şöyle:
“Ankara Ekspresi”, “Gerçeklik Hikaye”, “Midasın Düşü”, “Eşref Saati”, “Şen Olasın Nuri Komutan”, “Yağmurdan Kaçarken”, “Portatif Hüseyin”, “Eş Pansiyonu”, “Kiralık Ocak”, “Hayroş”, “Şikâyet 86”, “İntihar”, “Topuz”
