Konya’dahi peyk vericisiyle 3 yıldır izleme edilen “Yörük” adlı step kartalı, tıpkısı haftada Orta Afrika ülkesi Çad’a ulaştı.
Tarım ve Orman Bakanlığı Huy Esirgeme ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Aşılanmamış Hayatı Kat Başkanlığı Tarım ve Orman Uzmanı Dr. Burak Tatar, AA muhabirine, ” Türkiye’deki Nesli Öfke Altındaki Enva İçin Eylem Planlarının Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi Projesi”nin Yer, Kentçilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Umumi Müdürlüğü koordinasyonunda, Huy Dulda ve Milli Parklar Umumi Müdürlüğü marifetiyle yürütüldüğünü söyledi.
Çandır hayatı biyoloğu Tatar, 2020’den bu yana sürdürülen projenin havari yöneticiliğini üstlendiğini belirterek, çalışmanın doğa siper açısından haddinden fazla makro olduğunu vurguladı.
8 türde 50’nin üzerinde kuş strateji ediliyor
Proje kapsamında nesli hırs altında olan türlerle ilişkin çalışmaya başladıklarını anlatan Tatar, şunları söyledi:
“Tepeli pelikan, şah kartalı, yılan kartalı, bozkır kartalı, turna, leylek, altın atmaca ve kara ihtiyar üzere türlere verici takıyoruz. Akıbet 6-7 yıldır bu türleri vericilerle izleme yazar, hayat alanlarını belirliyoruz. ‘Nereler korunursa bu popülasyonları koruyabiliriz?’ bunu çıkartmaya çalışıyoruz. Göç eden türler için barhana yollarını ve konakladıkları alanları belirliyoruz. Verici taktığımız 8 türde 50’nin üzerinde bireyi strateji ediyoruz. Genişlik teferruatlı kesiksiz strateji ettiğimiz kuş turna. Ayrımsız turnayı 6 yıl izlem ettik. Yeryüzü uzun aleniyet itmam edeni step kartalı. Step kartalları, Itidalli Afrika’ya, Çad, Etiyopya ve Kamerun’a kafile ediyor.”
İzledikleri kartal kuluçkada 3 bala çıkardı
Donör takılması için kuşun bala olması gerektiğine dikkati çeken Tatar, “Kullanılmamış yumurtadan çıkacak birkaç haftalık bire bir bireyi aldık. Donör taktık ve bunu 3 sene boyunca izleme ettik. Üç yıl boyunca bu fert Çad’a gitti geldi. Herhangi Bir şita boyunca esasen aynı bölgeye gitti geldi. Üçüncü sene sonunda verici taktığımız alanın gerçek yuvasını yaptı. Hayvanın yuvasını ziyaret ettik ve baktık kim kuluçkaya yatmış. Buradan bile 3 yavru imdi. Bu yavrulardan üstelik ikisine donör takmıştık amma maatteessüf yavruları çokça yaşamadı.” diyerek konuştu.
Saatte 60 kilometre hızda, 2 bin metre yüksekte uçmuş
“Yörük” adını verdikleri ve 3 sene boyunca izledikleri bozkır kartalının Konya’dan Afrika’ya barhana güzergahını yargılama takip ettiklerini anlatan Tatar, şunları kaydetti:
“Konya’dan çıktıktan bilahare Karaman, Adana ve Hatay Şev Boğazı’ndan aşağıya iniyor. Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır’a geldikten sonraları da henüz güneye akıllıca yönelerek Sudan ve Çad taraflarına gidiyor. Dönüşü dahi aynı rota üzerinden sağlıyor. Yılda aynı gidiş-devir oluyor. Güzün güneye kafile ediyorlar, mart-nisan civarında da yine geliyor. Yaptığımız tespitlerde 50-60 kilometre tezce gidebildiğini gördük. Bu yolculuğu alelumum bire bir hafta sürüyor diyebiliriz. Elden karaların üstünde oluşan sıcak hava akımları vardır. Hakeza termal albeni akımlarını yakalayınca kuş, döne döne yükselir. Kestirmece 2 kilometre yüksekliğe çıktıktan sonra kendini bırakır ve hiç angıç çırpmaksızın kısaca 50-60 kilometre gidebilir. Yörük’ü, şu anda Çad taraflarında, strateji etmeye devam ediyoruz.”
Tatar, göçün temelinde besin bulma ihtiyacının olduğunu, şita şartlarının tagaddi üstüne menfi etkisinden ekolojik ortam hayvanların uygun ortamlara gittiğini sözlerine ekledi.
