Tabii afetlerin çocuklarda can kendisine istinkâf etmek, yara, ateş, suçluluk, üzüntü kabil hislere neden olabildiğini söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kahkaha Tanal, “Zelzele sonrası çocuklarda; özen eksikliği, aymazlık bozuklukları, yiyecek bozuklukları, begayet hayatiyet, ağız tatsızlığı, odaklanamama gözlenebilir. Pus soğurma, bebeksi durumlar, tırnak yiyecek kadar hâller gözlenebilir. Organik tıpkısı nedeni sıfır ser ağrısı, çıban dönmesi, göden bulantısı, bellek ağrısı kabilinden belirtiler görülebilir. Görüntülük başında izlenen bazı görüntüler çocukları menfi etkileyebilir. Çocuğun kaçınmak ve endişesini artırabilir. Bu nedenle çocuklarla hareket üzerine konuşulmalı fakat zelzele ile ilişik içeriği denetlenemeyen haberlere ve görüntülere maruz kalmaya bariyer olunmalıdır. Onlara meydanda ve kesin bilgiler vererek cesaret ortamı oluşturulmalıdır” dedi.
Medicana Afiyet Grubu’ndan Yavru Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülme Tanal, “Deprem sonrası çocuklarda; dikkat eksikliği, aymazlık bozuklukları, yeme bozuklukları, şiddetli cümbüş, anlaşmazlık, odaklanamama gözlenebilir. Inç imtisas, bebeksi ahval, tırnak yeme kadar vaziyetler gözlenebilir. Örgensel aynı nedeni olmayan saksı ağrısı, kafa dönmesi, mide bulantısı, beyin ağrısı kabilinden belirtiler görülebilir. Davranışsal namına gelişimlerinde enkaz, insanlardan uzaklaşma, kendini izole etme görülebilir. Zelzele çocuklarda güvende olmadığını hissettirerek kaygıya el açacak ve müphemiyet süresince hissettirir. Çocukların teessür düzeyi yaşına, gelişimine, ailesi ile olan ilişkilerine bakarak uymazlık gösterebilir. Alelhusus ekol öncesi füru abstre düşünemedikleri için depremi zihinlerinde anlamlandıramazlar ve zelzele belirsiz bire bir fehva olduğu amacıyla çocuklarda tehlikeli endişe, dert ve emniyetsizlik yaratabilir” diye niteleyerek konuştu.
KAYGILARINI İFADE ETMELERİNE İZİN VERİLMELİ
Ebeveynlerin bu süreçle kuşkusuz başa çıktıkları üstelik çocuklarının his durumları için çok mefret olduğunu aktaran Dr. Tanal, “Tıpkısı ahiret yolculuğu ve sair katıksız felaketlerde olduğu kadar depremle ilişkin çocuğa yapılacak açıklama üstelik çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine akla yatkın olmadır. Bu süreçte füru sunu haddinden fazla güvende olduklarını çakmak isterler. Güvende ve korunuyor olduğunu fehmetmek çocukların bu süreçle başa çıkmasını kolaylaştırır. Çocukların deprem ile ilişik sorular sormalarına, kaygılarını anlatım etmelerine cevaz verilmelidir. Çocuklara rastgele konuda kilitsiz küreksiz ve somut gelmek; yaşına akla yatkın ve esas cevaplar yöneltmek çokça önemlidir. Çocuklar yaşanan olayı anlamlandırmada, duygularını ifade etmekte ağırlık yaşayabilirler. Yaşanan olumsuzluklardan kendilerini mesul tutabilirler. Aileler zelzele anı dışındaki korkularına, tepkilerine, yas biçimlerine dikkat etmelidirler. Torunlar, yetişkinlerin hele ebeveynlerinin davranışlarını nüsha alarak içselleştirir ve ona göre çizi biçimleri geliştirirler” ifadelerini kullandı.
ÇOCUKLARA HİÇBİR MOLEKÜL YANSITMAMAK AKILLICASINA DEĞİL
Çocukların sarsıntı ile ilgilendiren konuşmalara, haberlere ve görüntülere maruz kalmamalarına özen geçmek gerektiğini tamlayan Dr. Tanal, “Zelzele kaynaklı kaybetme korkusu ve kaygılar torunlar kendini güvende hissettikçe azalır. Yer Sarsıntısı ile ilgili gerçekleri çocuklardan bölmek, onlara tek şey yansıtmamak birlikte makul değildir. Çocukların birey gelişimine akıllıca ve anlayabilecekleri şekilde olanlar aktarılmalıdır. Yaşananlarla ilgili analizör ve başlangıç ika yolları bile sunulmalıdır. Yardıma ihtiyacı olanlara yardım edildiği, herkesin tıpkı el birliği ortamında olduğu, ailecek kendilerinin dahi depremden etkilenenlere yardım ettiklerini haberi olmak çocukların kaygılarını azaltmaya havari olur. Ekran başında izlenen ara sıra görüntüler çocukları zıt etkileyebilir. Çocuğun istinkâf etmek ve endişesini artırabilir. Bu nedenle çocuklarla zelzele üzerine konuşulmalı fakat hareket ile ilgilendiren içeriği denetlenemeyen haberlere ve görüntülere maruz kalmaya engel olunmalıdır. Onlara celi ve kemiksiz bilgiler vererek cüret ortamı oluşturulmalıdır” dedi.
