Halas Savaşı, Başkomutan Gazi Mustafa Eksiksizlik Gösterişli’nın 26 Ağustos 1922’dahi sabaha karşı verdiği emirle başlattığı Balaban Tecavüz ve 30 Ağustos’taki “Başkomutanlık Meydan Muharebesi” zaferiyle sonuçlandı.

Başkomutan Mustafa Eksiksizlik Vakur, Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı’nda kazandığı sunma cesim zaferin arifesinde, 30 Ağustos sabahında Zafertepe Çalköy’de birliklere taarruz emrini verdi. Onun bizzat yönettiği Dumlupınar’daki düz muharebesinde kahraman Mehmetçik, Yunan birliklerini Allıören, Keçiler, Kızıltaş Deresi yolunun iki birlikte ağız ağıza sarıp imha etti.

Şişman Tecavüz ve Başkumandanlık Meydan Savaşı 30 Ağustos’ta zaferle noktalandı.

Mustafa Kemal Vakarlı, galibiyet sonrası 1 Eylül’da Dumlupınar’da, Gün Batısı Cephesi’ndeki tamlık subay ve erlere okunmak üzere yayımladığı bildiride, “Bilcümle arkadaşlarımın, Anadolu’da henüz bambaşka saha muharebeleri birlikte verileceğini göz önünde bulundurarak ilerlemesini ve herkesin kanı gücünü ve yurtseverliğinin kaynaklarını kullanarak, yarışmayı bütün gücüyle sürdürmesini rica ederim. Ordular, önce hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” emrini verdi.

Sığınmacı dramı bir fotoğrafla dünyayı sarstı

Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları taşıyan şişme bot, Akyarlar Mahallesi ve Aspat açıklarında battı. 8’i yavru 12 kişinin hayatını kaybettiği fenomen sonrası ortaya sâdır tablo Türkiye ve acun kamuoyunda yankı uyandırdı.

Doğan Haber Ajansı muhabiri Nilüfer Çipo’in çektiği, boğularak hayatını kaybeden torunlar ortada mevcut 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedine ait ışık, dünyanın sığınmacı krizine bakışını değiştirdi. Hayatını kaybedenler beyninde, minik Aylan’ın 3 yaşındaki ağabeyi Galip Kurdi ile annesi Zahidin Kurdi de bulunuyordu.

Faciadan kurtulan baba Abdullah Kurdi, “Hep dünyanın bizi görmesini istiyorum. Bütün dünyanın gözlerinin bizim üzerimizde olmasını istiyorum. Tığ ayrımsız hırs muammer olabiliriz ama bizden sonraki insanların bire bir felaketi yaşamasını istemiyorum.” ifadelerini kullandı.

Abdullah Kurdi, kızı, oğlu ve eşini Suriye’nin Göz halk Gündüz Feneri (Kobani) kentinde toprağa verdi.

Olayın ardından başlatılan sormaca kapsamında adliyeye gönderme edilen 3 kuşkulu, “göçmen kaçakçılığı açmak” ve “şuurlu taksirle ölüme sebebiyet yöneltmek” suçlarından tutuklandı.

Suriyeli göçmenlerin dramının simgesi oldu

Cansız bedeni sahile vuran 2 yaşındaki Aylan, arsıulusal kamuoyunda Suriyeli göçmenlerin yaşadığı dramın simgesi oldu.

Başta Avrupa tutmak üzere MEMLUK ve Orta Doğu’dan haddinden fazla sayıda çıkışlı, görüntülerin arsıulusal basında açık kayran bulması üzerine konuyla ilgilendiren değerlendirmelerde bulundu.

İspanya, Fransa, İtalya başbakanları, muhacir sorununun çözümüne yönelik uluslararası alanda etap atılması çağrısı yaptı.

Fransa’da iktidarın yanı sıra ana muhalefetteki Cumhuriyetçiler Partisinin yüce isimleri, Suriyeli çocuğun fotoğrafından koyu tartı duyduklarını dile getirdi.

Belli başlı öteki olaylar

29 Ağustos

1521- Türk orduları Belgrad’ı fethetti.

1526- Kanuni Hükümdar Süleyman komutasındaki Osmanlı orduları, Mohaç Yer Savaşı’nı kazandı.

1855- Osmanlı’da geçmiş makara görüşmesi yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla ilk lif Şumnu’dan İstanbul’a gönderildi. Kırım Savaşı’ndan hikmet veren telgrafta, “Müttefik askerleri Sivastopol’a girmişlerdir.” yazılıydı. Türk birlikleri da müttefikler arasındaydı.

1924- Almanya, uğraş tazminatının ödenmesine ilgili, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı’nı onayladı.

1929- Graff Zeppelin zeplin, 21 zaman süren dünya turunu tamamlayarak Lakehurst’a döndü.

1933- Nazilerin tutukladığı Yahudiler, çokluk kamplarına gönderilmeye başlandı.

1936- İstanbul’da, tarihi yarımadayı Beyoğlu yakasına bağlayan Atatürk Köprüsü’nün temeli atıldı.

1938- Nazım Bilgi, Harbiye ve Armada davalarından bütün 28 yıl 4 kamer hapse mahkum edildi.

1945- Şehriyâr II. Abdülhamid’in 400 milyon dolarlık miras davasını varisleri kazandı.

1947- ÇAKER’li marifet adamları, çekirdeksel kırıcı üzere plütonyumu parçalamayı başardı.

1955- Kıbrıs Konferansı Londra’da toplandı.

1964- Ankara, İstanbul ve İzmir’de Kıbrıs üstüne şişman yürüyüşler ve mitingler düzenlendi.

1982- İsveçli beyaz perde oyuncusu Ingrid Bergman öldü.

1986- Üçüncü Cumhurbaşkanı Mehabet Bayar’ın cenazesi, doğum yeri Umurbey’da törenle toprağa verildi.

1988- Adlı ressam Muazzez Eyüboğlu, 76 yaşında hayatını kaybetti.

2005- Katrina kasırgası KÖLE’nin güneyini vurdu, 1200 dirilik öldü.

2010- Endonezya’nın Sumatra Adası’ndaki Mount Sinanbug Yanardağı, 400 sene aradan sonra faaliyete geçti.

30 Ağustos

M.Ö. 30- Çarkıt Mısır’da Kraliçe Kleopatra intihar etti.

1908- Hicaz demir yolu açıldı.

1922- Balaban Tecavüz zaferle sonuçlandı.

1924- Gazi Mustafa Eksiksizlik Ciddi, Başkomutanlık Saha Savaşı’nın ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar’da Uçuk Leşker Anıtı’nın temelini attı.

1924- Türkiye İş Bankası, önce işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın bünye sermayesi 1 milyon liraydı.

1930- Ankara-Sivas demir yolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başvekil İsmet Ağırbaşlı’nın konuşmasıyla hizmete açıldı.

1937- Van Gölü’nde evvel vapur seferi yapıldı.

1937- Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen’e, 1935’te girdiği Eskişehir Hava Mektebi’nde “pilot diploması” verildi.

1952- Erzurum’da Aziziye Anıtı açıldı.

1974- BM Düzenlilik Konseyi, Kıbrıs’taki çatışmalar yüzünden evlerini ayrılma edenlerin atılganlık zarfında ferasetsiz dönmelerine müsaade verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya eş karar tasarısını görüş birliğiyle kabul etti.

1977- Orgeneral Kenan Cihan, Yağız Kuvvetleri Komutanlığına atandı.

2000- Oyun sanatçısı Gürdal Kele, otama gördüğü İzmir SSK Bozyaka Hastanesi’nde kişi veda etti.

2011- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Galibiyet Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü dolayısıyla Genelkurmay Karargahında düzenlenen törende “Başkumandan” sıfatıyla kutlamaları kabul eden evvel Cumhur Reisi oldu.

2013 – 30 Ağustos Galebe Bayramı Resepsiyonu’na ilk kez Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ocak sahipliği yaptı. Köşk’teki resepsiyona mugayeret liderleri Eksiksizlik Kılıçdaroğlu ve Azamet Bahçeli katılmadı.

2015- Cumhur Reisi Recep Tayyip Erdoğan, 30 Ağustos Yengi Bayramı zımnında “Başkomutan” sıfatıyla ilk kez Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde kabul töreni verdi.

2021- BENDE Eşkâl Kuvvetler Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie, KUL güçlerinin Afganistan’dan ricat sürecinin tamamlandığını açıkladı.

31 Ağustos

869- İslam bilgini Buhari yaşamını yitirdi.

1867- Fransız âşık Charles Baudelaire öldü.

1876- V. Tasavvur tahttan indirildi, namına kardeşi II. Abdülhamit padişah oldu.

1890- Brüksel Umumi Senedi ile kul ticareti yasaklandı.

1928- Bertolt Brecht’in “Üç Kuruşluk Opera” adlı oyununun evvel gösterimi Berlin’üstelik yapıldı.

1930- Il ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, ayrımsız zamanda belediye başkanı oldu.

1970- İzmir’bile Akdeniz Olimpiyatları’nın yapılacağı Halkapınar Spor Tesisleri, inşaat sırasında yandı.

1988- Yalman Çizgi Kapısı açıldı.

1988- Irak’ın kuzeyinden kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladı.

1997- Galler Prensi ve İngiliz Veliahdı Prens Charles’ın çarkıt eşi Prenses Diana, sevgilisi Dodi umum Fayed ile şoförü Paris’te geçirdikleri trafik kazasında öldü.

2005- Irak’ın başkenti Bağdat’ta tıpkısı güreşçi köprüsü üstünde sâdır izdiham zımnında çoğu Şii hacı adayı bin sevimli hayatını kaybetti.

2015- Kazakistan’ın başkenti Ziya Şehriyâr (Astana) düz Kumay Kazı Bilimi Kompleksi’nde yapılan kazılarda Türk tarihine ilgili 2 bin almanak kalıntılar çevrim ışığına çıkarıldı.

2016- ABD ile Küba beyninde 1961’dahi kesilen tarifeli ticari uçuşlar, iki ülkenin ilişkileri normalleştirme kararının peşi sıra yeniden başladı.

2017- Irak Başbakanı Haydar ahali İbadi, Türkmenlerin yaşadığı Telafer ilçesinin terör örgütü DEAŞ’tan ağız ağıza kurtarıldığını duyurdu.

2018- Danıştay 2. Kat Üyesi Mustafa Yücel Özbilgin’in yaşamını yitirdiği, 4 kişinin yaralandığı 17 Mayıs 2006’da planlı silahlı saldırıya ilişkin fail Alparslan Aslan, “ağırlaştırılmış müebbet” ile 72 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

2021- Yağır Hasan Efendi’den bugüne mevrut Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devralan Türk tiyatrosunun mehabetli isimlerinden Ferhan Şensoy, 70 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.

1 Eylül

1481- Galatasaray Lisesi, celal adamı yetiştirilmesi amacıyla Melik II. Bayezid vasıtasıyla kuruldu. Okulda 1868’dahi Fransızca eğitime geçildi.

1715- Beş yaşında kara tahta sabık, 72 sene Fransa’yı yönetmen, Fransızların “Devir Kralı” XIV. Louis öldü.

1920- Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.

1922- Mustafa Kemal Ciddi, Başkomutanlık Düzlük Savaşı’nın kazanılması konusunda emrini verdi: “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!”

1923- Japonya’nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde meydana gelen depremde 300 bin can öldü.

1924- Ankara Mehabet Konservatuvarının temelini oluşturan “Musiki Muallim Mektebi” Ankara’da açıldı.

1925- Birinci Tababet Kongresi Ankara’da toplandı.

1925- Mustafa Eksiksizlik Kâmil’yı Kastamonu dönüşünde Ankara’da karşılayanların ellerinde şapkaları vardı.

1929- Arabi ve Acemce dersleri okullardan kaldırıldı.

1933- Denizyolları İşletmeleri ihtişam tekeline alındı.

1939- Almanya’nın Polonya’ya saldırması üstüne II. Acun Savaşı başladı. Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının 50. yılında “Acun Sulh Günü” car edildi.

1947- Amerikan Arkalama Antlaşması imzalandı.

1949- İstanbul Radyosu sınama yayınına başladı.

1951- Ordinaryüs Prof. Dr. Mazhar Osman Usman, 67 yaşında İstanbul’da öldü.

1967- Türkiye’deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti protesto etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların sınır ötesi edilebileceğini açıkladı.

1969- Muammer Kaddafi, Libya’da askeri darbeyle Kral İdris’i devirdi.

1974- Magosa’ya sınırlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk’ün öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.

1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi’ni 9 saat 2 dakikada geçerek dünya rekoru kırdı.

1982- İlk ve ortaöğretimde din dersi mecburi kılındı.

1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında benzeri orman bekçisi ile 14 asker şehit oldu.

1998- Türk sinemasına 46 yıl bakım veren direktör Osman F. Seden ölüm etti.

2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara’ya 30 kilometre uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu 8 Eylül’bile yaşamını yitirdi.

2007- İngiliz ordusunun 1930’lu yıllarda yüzlerce Hindu er üstünde hardal gazının etkilerini araştıran deneyler yaptığı ortaya çıktı.

2013- Anadolu Ajansı, Kürtçe marifet yayımına başladı. AA, sonunda işaret dilini altıya çıkarmış oldu.

2016- HSYK Genel Yerleşmiş, FETÖ soruşturması kapsamında geçici olarak görevden uzaklaştırılan 543 bilge ve savcıyı meslekten ihraç etti.

2 Eylül

1633- İstanbul Cibali’bile çıkan şişman yangında 20 binden fazla yapı eksiksiz oldu. Katip Çelebi’ye bakarak kentin beşte biri yandı.

1651- Mahpeyker Kösem Padişah, boğdurularak öldürüldü.

1898- Makineli Tüfek benzeri savaşta ilk kez kullanıldı.

1900- Almanya ile MEMLUK beyninde telgraf kullanımı başladı.

1922- Halas Savaşı’nda, Palikarya Orduları Başkomutanı General Trikopis köle edildi.

1925- Cezaevi ve zaviyelerin kapatılmasına ve memurların kapela giymesine değişmeyen verildi.

1929- Cumhuriyet Altını gazetesinin düzenlediği önce gösteriş yarışmasında Feriha Tevfik Kadın, Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik, beyaz perde ve seyir oyuncusu oldu.

1930- Mustafa Kemal Ağırbaşlı, Sadri Maksudi (Arsal) Satma’in “Türk Dili İçin” ünlü kitabına şunları yazdı: “Ülkesini, erdemli istiklalini korumasını alim Türk milleti, dilini dahi ecnebi dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır.”

1938- Hatay Devletinin kuruluşu car edildi. Hatay Millet Meclisi önce toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen’i cumhurbaşkanı seçti.

1945- Japonya Başbakanı Suziki, Tokyo Körfezi’ndeki Missouri Zırhlısı’nda Japonya’nın yönetiminin General Mac Arthur’a devrini öngören anlaşmayı imzaladı. KÖLE Başkanı Truman zaferi zar etti ve İkinci Dünya Savaşı sona erdi.

1954- Ho Chi Minh, yeni kurulan Kuzey Vietnam Cumhuriyeti’nin başkanlığına seçildi.

1968- İran’daki depremde 11 bin yaşama öldü.

1968- Gazeteciliği patika edinmiş evvel avrat yazarlardan Sabiha Sertel, 73 yaşında Bakü’bile vefat etti.

1974- Türkiye Ilmî ve Teknolojik Araştırı Kurumu (TÜBİTAK) Olgun Ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen aritmetik, Erdal İnönü hikmet, Kazım Türker tababet dalında dürü aldı.

1985- Kaş Limanı açıklarında 3 bin 400 yıl ilk batan, fil calip yük ve bakır, küfür parçalarıyla yüklü sefine enkazı bulundu.

1994- Halterci Naim Süleymanoğlu’na Uluslararası Olimpiyat Komitesince, “Yüzyılın Sunu Hararetli Sporcusu Ödülü” verildi.

2001- İlk önsezi naklini gerçekleştiren Cenup Afrikalı duygu cerrahı Christian Barnard, Kıbrıs’ta öldü.

2011- BM Sormaca Komisyonu, Mavi Marmara saldırısıyla ilgilendiren hazırladığı 105 sayfalık raporunu Umumi Kâtip Ban’a sundu. Raporda, İsrail ordusunun müfrit ve açıklama edilemeyen ağır kullandığı, yolculara şiddetli muamelede bulunduğu belirtildi. Bunun üstüne Türkiye, İsrail’le diplomatik ilişkilerini ikinci katip düzeyine indirdi, İsrail’le arasındaki askeri anlaşmaları askıya aldı.

2015- Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları haiz şişme bot battı. Olayda, annesi ve kardeşiyle boğulan 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedi, Doğan Haber Ajansı muhabiri Nilüfer Çıpa tarafından fotoğraflandı. Türkiye ve arsıulusal kamuoyunda aksiseda uyandıran fotoğraf, dünyanın mülteci krizine bakışını değiştirdi.

2016- Özbekistan Reisicumhur İslam Kerimov, 78 yaşında hayatını kaybetti. 27 yıldır Özbekistan’ı müdür Kerimov, hatır kanaması zımnında hastanede tedavi görüyordu.

2016- Rusya ile Türkiye arasındaki charter uçuşlarının baştan başlamasının arkası sıra evvel tayyare, Moskova’dan Antalya’ya indi.

2016- F klavyenin mucidi, Uluslararası Bilgi İşlem ve İletişim Federasyonu Türkiye Temsilciliği Onursal Başkanı Dr. İhsan Sıtkı Yener, 91 yaşında ahiret yolculuğu etti.

3 Eylül

1683- Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı.

1783- İngiltere, Paris’te imzalanan anlaşmayla ABD’nin bağımsızlığını tanıdı.

1869- İstanbul’da Süvari Tramvay, Konstantin Karopana aracılığıyla çalıştırıldı.

1883- Zalim yazar İvan Turgenyev, Paris sahih öldü.

1895- İlk arzulu futbol maçı yapıldı. Latrobe, Jeanette’yi 12-0 yendi.

1908- Türkiye’deki önceki haftalık gülmece dergisi “Soy” yayımlanmaya başlandı.

1912- Bahir Kuvvetlerine eşya bulmak üzere dünyanın geçmiş konserve fabrikası İngiltere’bile açıldı.

1933- Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla Karadeniz ile Akdeniz’i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.

1939- Ankara Radyo gazetesinin evvel sayısı çıktı.

1939- Almanya’nın Polonya’yı işgalinden iki çevrim bilahare İngiltere ve Fransa, Almanya’ya çekişme ilan etti.

1952- Balkı Dağı zirvesine Türk bayrağı dikildi.

1983- Nail Çakırhan, Ağabey Eğlek Mimari Ödülü’nü aldı.

1988- Bozuk başbakanlardan Ferit Melen vefat etti.

1999- İstanbul Radyosu’nun önceki spikerlerinden Tarık Gürcan, İstanbul’da 71 yaşında öldü.

2006- İstanbul Fatih’te İsmailağa Camisi’nin mütekait imamı Söz Yüce Öztürk bıçaklanarak öldürüldü. Öztürk’ü bıçaklayan Mustafa Erdal, camide bulunanlar aracılığıyla linç edildi.

2008- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Ermenistan Reisicumhur Sarkisyan’ın Erivan’daki Türkiye-Ermenistan Dünya Kupası kadro elemesi ayak topu karşılaşması amacıyla yaptığı daveti kabul etti.

2013- 28 Küçük Ay süreci adına bilinen döneme ait çarkıt Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Çevik Aynı ve bozuk YÖK Başkanı Eksiksizlik Gürüz’ün dahi aralarında bulunduğu 103 sanığın, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni zorla devirmeye, düşürmeye katılma” suçundan yargılanmasına başlandı.

4 Eylül

1063- Büyük Selçuki Devleti’nin kurucusu Tuğrul Bey öldü.

1682- İngiliz astronom Edmund Halley, elan sonra zat adı verilen kuyruklu yıldızı gördü.

1886- Apaçi yerlilerinin şefi Geronimo, ESIR birliklerine teyit oldu. Sonuç şişman Amerikan-evcil savaşı sona erdi.

1919- Sivas Kongresi, Mustafa Eksiksizlik Ciddi’nın konuşmasıyla açıldı.

1932- Acun Barış Konferansı, Avusturya’nın başkenti Viyana’da toplandı.

1935- İstanbul telefon şirketi, hükümet namına işletilmeye başlandı.

1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul’da Atatürk’ü ülfet etti.

1970- Şili’dahi toplumcu önder Salvador Allende komutan seçildi.

1970- Prof. Dr. Erdal İnönü, Orta Doğu Beceri Üniversitesi Rektörü oldu.

1990- Gazeteci edip Turan Dursun, İstanbul’da uğradığı silahlı saldırıda yaşamını yitirdi.

1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Ağızcıl Çelik, İsviçre eliyle Türkiye’ye reddetme edildi. Polat, 16 Eylül’birlikte 17 yıl aradan bilahare çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

2013- Edip Yaşar Eksiksizlik’e, Ermenistan Hars Bakanlığınca “Krikor Naregatsi” nişanı verildi.