GLOBAL ısınmanın etkileriyle yağış rejiminin değiştiği Doğu Karadeniz’dahi, haziranda 109,4 kilogram yağmur ile akıbet 90 yılın yağış rekoru kırılırken, takip fail aylar ise yağışsız geçti. Meteorolojik verilere göre, güzeşte sene temmuz ve ağustos ayları ile bu senenin tıpkı dönemlerinde ortalama yüzdelik 58 daha bir iki yağış zımnında bölgede akarsu kaynakları üstelik azaldı. Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, “Bu yıl Karadeniz’bile çokça çok sel olmaması, çok ateş konvektif asuman ses bora yağışların detaylı süre ve peş peşe olmamasından kaynaklanıyor” dedi.
Küresel ısınmanın etkileriyle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde akıbet aylarda mütenakıs yağışlar, susuzluk tehlikesini de yanında getirdi. Şark Karadeniz’üstelik, haziranda 109,4 kilo yağış ile akıbet 90 yılın yağmur rekoru kırılırken, strateji eden aylar ise kurak geçti. Meteorolojik verilere bakarak, sabık yıl temmuz ve ağustos ayları ile bu senenin tıpkısı dönemlerinde ortalama yüzdelik 58 daha bir iki yağışın düştüğü bölgede, kaynakları kurumaya başlayan içme suyunda sıklet yaşanması riski ortaya bundan sonra. Bölgede yağışların arz fazla etkilediği Ordu’da, temmuz ayında 11 ilçedeki 336 noktada kayşa ve toprak kayması yaşandı. Ağustos ayında ise Rize’nin Iş ilçesinde, Artvin’de merkeze ilişkin Beyaz Zehir köyünde, Giresun’un Keşap ilçesinde beribenzer çaplı sel ve heyelanlar meydana geldi.
‘KONVEKTİF YAĞIŞLAR PEŞ PEŞE OLMADI?
İstanbul Ustalık Üniversitesi (İTÜ) Hava Bilgisi Mühendisliği Kürsü Başkanı, Kıran Yönetimi Enstitüsü ve İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırı Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, hâkim ve kuraklığın yevmiye değil ölçüsüz meteorolojik hâller olduğunu söyledi. Kadıoğlu, bu olayların rastgele gün olmasının beklenmediğini kaydederek, şunları söyledi: “Maalesef seçme yağmurda baskın uyarısı verir olduk çünkü dere yataklarında çok aşkın kusurlu ve şaz iskân var. Bu sene Karadeniz’dahi haddinden fazla aşkın dominant olmaması, haddinden fazla keskin konvektif asuman curcunalı boğanak yağışların mufassal süre ve peş peşe olmamasından kaynaklanıyor. Kimi Zaman birkaç dönme yağmur yağmur, yer ve dereler suya doyar. Bunun peşine mevrut çok kuvvetli boğanak yağışta daha çok suyu toprak ve dereler tutmaz, taşmaya başlar. Hakeza şerait üst üste geldiği ahit öz yataklarında akarsu genleşip taşar. Dere yatağında araç, bina el varsa bunlar dahi zarar görür. Çılgın albeni şartlarını yeryüzü az 500 yılda yağabilecek en kötü yağışı düşünerek evlerimiz yerleştirmemiz, köprülerimizi ve yollarımızı yapmamız geçişsiz. Bunları ezbere yaptığımız zaman yeryüzü amiyane yağışlarda bile peş peşe ve sürekli yağdığı devir baskın tehlikesi oluyor. Bu de normal değil. Daha Çok yağmur tahmini uyarısından tezayüt dominant tahmini oluyor. Değme baran dominant, gelişigüzel fırtına benzeri afete dönüşüyor. Bu da akıllıca bir özdek değil. Bu da yerleşimden kaynaklı tıpkısı nitelik.”
‘YAĞIŞSIZ PERİYOT KURAKLIĞA DÖNÜŞTÜ’
Doğu Karadeniz’üstelik bu sene çok aşkın kar yağışı olduğunu ve ilkbaharda derelerin coştuğunu aktaran Prof. Dr. Kadıoğlu, “Bu sene Karadeniz’e çokça kar yağdı. Kayran altı suları olmayan yerey örtüsü gücük da olsa suyla beslendi. O yüzden ilkbaharda dereler gürül gürül akıyordu, benzeri vuzuh sular çokça kuvvetliydi amma küçük, bodur benzeri kurak aktarılma, kurak periyotta çabucak Karadeniz’da durumu kuraklığa dönüştürdü. Şu anda fındığını kurutmak isteyenler bu işe seviniyor. Tek devir hava herkesi memnun etmez. Şu anda kurak periyotta ateşlilik, kıtlık var amma tıpkı yandan insanlar fındığını kurutabiliyor. Öyle bir pozitif tarafı var” diye niteleyerek konuştu. (DHA)
